Hoe zit het met die mannen wiens kind is afgestaan? Deel2

Afstandsvaders

Adoptie, er is momenteel veel over te doen. Geadopteerden ontdekken dat er van alles niet klopt aan hun adoptiedossier.
Afstandsmoeders (of liever geboortemoeders) komen met hun traumatische verhalen naar buiten. Kortom, genoeg redenen om onderzoek te doen naar misstanden.
Over en van de afstandsvaders horen we (vooralsnog) weinig.
Een enkeling spreekt een journalist, een enkeling spreekt een hulpverlener.

Dat moeders en geadopteerden levenslang hebben, daar kunnen we ons iets bij voorstellen, (hoewel ik hoor dat geadopteerden nog steeds dankbaar moeten zijn).
Maar mannen zijn niet zwanger en hoeven niet te baren. Die hebben vooral de lusten gehad en niet de lasten. Toch?

Een oninbare post op de boekhouding

Wanneer een kind wordt geboren ontstaat er een existentiële onverbrekelijke band tussen de ouder en het kind. In de kern houdt deze band in dat men zorg en aandacht geeft aan, en verantwoordelijkheid neemt voor het kind.  
Als ouders hun kind moeten afstaan krijgen ze niet de kans om die zorg en verantwoordelijkheid op zich te nemen. Hierdoor kunnen ze een gevoel van schuld ervaren.
Niet nodig, zo zal de omgeving zeggen, het kind krijgt immers goede zorg bij de adoptieouders, maar op een bepaalde manier, gevoelsmatig, klopt dit niet voor de afstandsmoeder of afstandsvader.

Hoewel het ouders onmogelijk werd gemaakt om verantwoordelijkheid te nemen voor hun kind, is daarmee hun besef of gevoel van verantwoordelijkheid nog niet weg. Immers, je blijft de biologische vader of moeder.  
Een post op de boekhouding die als ‘oninbaar’ blijft staan. En dus een last die deze vaders en moeders moeten dragen.

In het tijdsbeeld en mensbeeld van de jaren ’60/’70 was je als ongehuwde per definitie ongeschikt om een kind op te voeden. Een gehuwd echtpaar (man en vrouw) was de beste optie om een kind groot te brengen. Daar had een kind de beste kansen. Zo werd ongeveer gedacht.
En men dacht dus ook dat het voor de geboorte-ouders (lees: moeder) het beste was om hen te ontslaan van de verplichting om voor hun kind te zorgen. Ze kon dan de draad van haar leven oppakken (maar ze mocht niet terug naar school). Dat was in het belang van vooral de moeder en van het kind, zo dacht men.


In het tijdsbeeld en mensbeeld van de jaren ’60/’70 was je als ongehuwde per definitie ongeschikt om een kind op te voeden. Een gehuwd echtpaar (man en vrouw) was de beste optie om een kind groot te brengen.  

Het niet oppakken van een taak die als natuurlijk en vanzelfsprekend wordt gezien.


Deze ouders worden in een soort patstelling geplaatst waarin hen verteld wordt dat je niet voor je kind mag en kan zorgen. En vervolgens wordt ook nog verteld dat het een schande is. Want seks voor het huwelijk hoort niet en daarmee draagt de vrouw nog iets meer dan de man de schande. In feite is men monddood gemaakt. Je spreekt immers niet over iets waar je je over dient te schamen.

Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan, zo luid een oud gezegde.

Wanneer men niet in de gelegenheid is, of is gesteld om die zorgtaak op te pakken loopt men het risico om klachten te ontwikkelen. Denk aan een negatief zelfbeeld, stemmingswisselingen, fysieke klachten en relatieproblemen.


Als je niet kunt geven.

Ouders zorgen voor hun kinderen en kinderen vertrouwen erop dat ze kunnen rekenen op die zorg. Ik werk ook bij Pleegzorg en weet dat dit niet altijd zo loopt, maar toch: dit is zo de orde der dingen.

Als ouder hoor je te zorgen, wil je wellicht ook die zorg bieden en is het voorstelbaar dat men zich schuldig voelt naar het afgestane kind waar niet voor gezorgd wordt,  terwijl wel zorg gegeven wordt aan de kinderen die later geboren zijn.
Of men ‘kiest’ ervoor geen kinderen meer te krijgen: als er voor het eerste kind niet kan worden gezorgd dan klopt het niet dat er een tweede volgt waar wel voor wordt gezorgd. 

Logisch dat afstandsouders klachten krijgen. Ze hebben iets gedaan wat niet ‘hoort’, ook al was dit vaak geen eigen keuze. En dan bedoel ik niet alleen de seks en de zwangerschap voor en buiten het huwelijk. Ze hebben een kind afgestaan. Dat kan in de ogen van de buitenwereld op weinig begrip rekenen.


Adoptiegezin als nieuwe hoeksteen van de samenleving

Over de impact voor het kind werd niet heel diep nagedacht. Wanneer het eenmaal in het adoptie gezin was, bij ouders die zo lang hadden uitgekeken naar een kindje, zou het kind aan niets ontbreken. Er werd daarmee gedaan alsof biologische banden, existentiële banden niet bestaan.


Rouwen in het geheim.

Een kind verliezen, ook al heb je het niet werkelijk gekend, veroorzaakt diep verdriet. In het geval van afstand doen ter adoptie van je kind, in het grootste geheim, is het verdriet geheim. Het bestaan van het kind is immers geheim. Dat maakt dat ouders in het geheim moeten rouwen. Hetgeen bijna een onmogelijke taak is. Verdriet vraagt immers om aandacht en erkenning, niet om schande en schaamte.

In het vorige blog zocht ik naar de juiste terminologie. Spreek je van verwekker, of vader? Of spreek je van afstandsvader? Geen van die beschrijvingen doen naar mijn idee recht. Voorlopig houd ik het op mannen wiens kind is afgestaan. 

Wanneer je in het geheim een kind hebt, waar je niet over spreekt kun je dus geen uiting geven aan wat dit voor je betekent. Zoals gezegd kun je geen uiting geven aan je verdriet. Maar ook niet aan het feitelijke bestaan van dit kind. Dit heeft impact op jou en je gevoel van vader- of moederschap.

Wanneer je niet openlijk kunt spreken, kun je geen erkenning ontvangen, of steun en begrip.


De weg van herstel?

De eerste stap is het gaan spreken. Woorden geven aan je verhaal. Met iemand die je vertrouwt. Met iemand die erbij was, toen. Iemand die ervan heeft geweten. Om jezelf erkenning te geven, maar ook om die erkenning te krijgen.  
Geheimen openbaren is niet eenvoudig, dat heeft consequenties in het hier en nu. Spreek met een hulpverlener. Om samen te onderzoeken welke geheimen je hebt gedragen en voor wie. De geheimen die samenhangen met de geheimen. En te onderzoeken welke consequenties die geheimen hebben. Zodat je overziet wat het kost om het geheim geheim te houden, of toch te openbaren.

Officiële erkenning, maatschappelijk draagvlak creëren voor het aangedane onrecht: spreek met een journalist.
Het eindrapport over het onderzoek naar misstanden bij buitenlandse adopties verschijnt 8 februari 2021. 



Simone Hoogeveen