Draagmoeders en wensouders: met nieuwe wetgeving ben je er nog niet.

regelgeving

Gezinnen komen soms op bijzondere manieren tot stand. Vaak gebeurt dat als een koppel niet op de ‘gewone’ manier kinderen kan krijgen. Dat kan zijn door medische oorzaak, bekend of onbekend. Het kan ook op ideologische basis zijn: je hebt geen wens om zelf kinderen op de wereld te zetten maar wil wel graag andere mensen helpen. Nog een reden kan zijn dat je een relatie hebt met iemand van hetzelfde geslacht – een man. Dan heb je misschien het geluk dat er iemand op je pad komt die draagmoeder wil zijn om jouw kinderwens in vervulling te laten gaan.

Na 18 jaar gesprekken met wensouders en draagmoeders kan ik terugkijken op heel wat situaties waarbij ik betrokken ben geweest. Ik zie er, zoals ze in Vlaanderen zouden zeggen, een evolutie in. Waar eerst de mannenkoppels die met een draagmoeder een kind kregen nog tegen weerstand aanliepen, lijkt het nu soms wel alsof ze speciale aandacht krijgen en de tijdgeest ze in heeft gehaald. Toch gaat het pad dat zij bewandelen nog niet over rozen, maar over heel veel protocollaire en ethisch gevoelige hobbels. Hoewel de meeste draagmoeders en wensouders goed nadenken en afspraken maken, is er veel onzekerheid als de dingen niet lopen zoals je had gedacht. Afspraken kunnen immers worden doorkruist door emoties en voortschrijdend inzicht. En dan is de draagmoeder de juridische moeder tot een jaar na de geboorte.

Een counselor stelt ook die vragen die misschien ongemakkelijk zijn of waar je zelf nog niet op was gekomen.

Verplichte voorlichting aan het kind

Nieuwe wetgeving is in de maak maar laat nog op zich wachten. Voorafgaand aan de zwangerschap zou een rechter zich dan moeten uitspreken over de situatie en zou het ouderschap toegekend worden. Het voorlichten van het kind, nu niet verplicht, zou dan wel verplicht kunnen worden gesteld. Een artikel van een familieadvocate, geplaatst op LinkedIn (van der Tol, 2022), laat zien dat we er ook dan nog niet zijn. Zo zou het wenselijk zijn om een maximumleeftijd vast te stellen zoals ook het geval is bij adoptie. En wat als er tijdens de zwangerschap iets misgaat? De geboortemoeder heeft zelfbeschikkingsrecht over het eigen lichaam maar mag niet achterblijven met extra kosten en aansprakelijkheid.

Verplichte counseling voor draagmoeders en wensouders

Allemaal aspecten die de draagmoedersituaties complex kunnen maken, en dat terwijl er een stijgende lijn is in de aantallen, mede doordat de interlandelijke adopties zijn stopgezet. Dat is dan ook de reden dat in de nieuwe wet, zoals het ernaar uitziet, counseling voorwaardelijk is voor koppels en draagmoeders. Het spreekt vanzelf dat er veel denkwerk voorafgaat aan een traject. Er worden afspraken gemaakt, checklists gedownload en advocaten geraadpleegd. Je zou bij al die zakelijkheid bijna vergeten dat zwangerschap en geboorte gepaard gaat met emoties, en die laten zich niet voorspellen. Daar heb je mee te dealen zoals ze komen, in het hier en nu. Anticiperen op emoties in de toekomst kan niet, daarover in het nu nadenken is heel belangrijk. Werken aan een goede open samenwerkingsrelatie tussen alle partijen is dus geboden. Een counselor stelt ook die vragen die misschien ongemakkelijk zijn of waar je zelf nog niet op was gekomen. Zo gebeurt het regelmatig dat het kind, zo gewenst, eigenlijk buiten beeld blijft in de besluitvorming. Hoe denken de ouders over de voorlichting? Hoe wordt de omgang met, bijvoorbeeld, de familie van de draagmoeder vormgegeven? Vaak wordt hier verschillend over gedacht als het toch ter sprake komt.

Die counselor moet dan wel van de materie afweten. De exacte cijfers zijn niet bekend, maar stel dat het om honderd kinderen per jaar gaat, dan zullen er niet veel counselors zijn die in hun carrière meer dan een geval tegenkomen. Gespecialiseerde counselors daarentegen hebben tientallen wensouders en draagmoeders begeleid.

Counselors zijn er wel, maar de vindbaarheid kan beter.

Een goede vindbaarheid van die therapeuten is belangrijk. Mocht de databank van draagmoeders en wensouders er komen, dan is het minstens even belangrijk dat daar een lijst aan wordt gekoppeld van gespecialiseerde en onafhankelijke counselors.

Bron:

https://www.advocatenblad.nl/2022/02/03/advocaten-wet-draagmoederschap-moet-er-snel-komen/

Wilma Potze